Niet alleen trafo’s staan onder spanning. Ook de arbeidsmarkt. Elektromonteurs moet je met een lampje zoeken. Maar gediplomeerde statushouders helpen Heijmans uit de brand. Ontmoeting met Cheikhou, Zaher en hun buddy’s Har en Hewar.
Of je nou uit Senegal, Syrië of Nederland komt: 1 + 1 = 2. Dat sommetje maakten ook opleidingsorganisatie Temphory en stichting voor Vluchteling-Studenten UAF. Op de arbeidsmarkt zagen ze een brandende Hollandse vraag, maar ook een gretig niet-westers aanbod. Die twee brachten ze bij elkaar in een Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) voor statushouders: een opleiding Eerste Monteur laag- en middenspanningsdistributie of elektrotechnische installaties op niveau mbo-3. Om ook kortsluiting in communicatie te voorkomen, krijgen de deelnemers extra Nederlandse taallessen. Heijmans, dat intensief bij dit leer-werkproject is betrokken, biedt stageplekken en baangarantie.
Hoe dat in de praktijk uitpakt? Op bezoek in Maastricht, waar Heijmans het voormalige pand van Dagblad De Limburger ingrijpend transformeert. De oude transport- en drukpershal veranderen in onderwijsruimtes, laboratoria en werkruimtes voor Maastricht University.
Maar eerst koffie. In de gele keet deelt elektromonteur Cheikhou Sow (32) uit Senegal dampende bekertjes uit. Sinds april 2021 is hij in dienst bij Heijmans, waar hij eerder stage liep.
Voorbij Drielandenpunt
Zijn collega Har Willigers (58) steekt van wal. Hij las op het Heijmans-intranet een oproep voor buddy’s, mensen die de statushouders die bij Heijmans in de leer kwamen wat stut en steun willen bieden. Har aarzelde niet. Hij is projectleider Tenders bij het bedrijfsonderdeel Infra in Rosmalen, maar ook bruggenbouwer in sociale zin. “Waarom ik me heb opgegeven? Er is steeds minder begrip in Nederland voor andere culturen. Tegelijkertijd groeit het egoïsme. Dat is niet mijn wereld. Ik wil leren van andere culturen.”
Al in zijn jeugd ontdekte Har, die in Limburg opgroeide, dat de wereld niet bij het Drielandenpunt ophoudt. Eind jaren vijftig vertrok zijn heeroom naar Oeganda, waar 'ie een vooruitstrevende bisschop werd. Zo gingen Afrikaanse verhalen regelmatig over de keukentafel. In 2011 zocht Har zijn heeroom ook op. Hij reisde tien onvergetelijke dagen door Oeganda, zag hoe de mensen daar leefden.
Overstromingen
Sinds april 2021 is hij buddy van Cheikhou. Zijn Afrikaanse collega komt uit Tambacounda, een Senegalese stad met 70.000 inwoners. Geen oorlogsgebied, maar Cheikhou’s vluchtreden – die vertrouwelijk is – was voor de IND urgent en overtuigend genoeg. Sinds 2018 woont Cheikhou in een klein bovenwoninkje in het centrum van Valkenburg, eerder in Roermond en Amsterdam. Soms mist hij de hoofdstedelijke levendigheid.
Alhoewel: eind juli veranderde Valkenburg in het decor van een matige rampenfilm: overstromingen, zwaailichten en evacuatie. Enkele dagen woonde Cheikhou op een droge hotelkamer. Toch hoopt hij ooit weer in Amsterdam te belanden. “In de grote stad zijn mensen meer open. Ze vinden buitenlanders niet zo raar.” Hij zegt het in tamelijk vlekkeloos Nederlands, de oogst van veel taallessen.
In Senegal is veiligheid niet zo belangrijk
Toen Cheikhou in 2015 in Nederland aankwam, had hij weinig bagage. Een van zijn kostbaarste bezittingen: kennis van elektrotechniek. In Senegal had hij dankzij een vriend, wiens vader bij een elektriciteitsbedrijf werkte, de wereld van kilowatt, kinken en kabels leren kennen. Met plezier volgde Cheikhou de opleidingen CAP en BEP.
Maar Afrika is Europa niet. Dit is de wereld van veiligheids- en gezondheidschecklist VCA, de NEN 3140-norm voor laagspanningsinstallaties en CE-markeringen voor materialen. Cheikhou: “In Senegal werkten we vooral met spullen uit China en Nigeria. Minder betrouwbaar. Veiligheid is er ook niet zo belangrijk.”
Visschotel
Zijn elektrotechnische kennis is nu fors verbeterd. Voor de Heijmans-vestiging in Geleen werkte Cheikhou onder meer op het stadhuis van Maastricht en nu hier: “Ik doe van alles. Kabels trekken, driefasengroepen, verdeelkasten, WLAN.” Zijn collega’s noemen hem plezierig in de omgang. Maar ook z’n enthousiasme is aanstekelijk. Heimwee heeft hij met vlagen. Soms belt hij met een van z’n zussen. Maar een menukaart met thiebou-djien, een Senegalese visschotel? Nee, die zie je zelden in vlaaienland.
Over het buddyschap kunnen ze kort zijn. Het is plezierig en allerminst tijdrovend, benadrukt Har: “We hebben elkaar nu tweemaal ontmoet. Cheikhou is zelfredzaam. Toch is het fijn dat 'ie met iemand kan praten over andere dingen dan Heijmans.” In de nazomer gaan ze samen een dag naar Brussel, stad van honderd-en-een culturen.
Anders werken
Van Maastricht naar Rotterdam, waar de gele Heijmansvlaggen met het stadsbeeld vergroeid lijken. Ook de komende jaren: tot 2026 is Heijmans betrokken bij de grootscheepse renovatie en verbouwing van Museum Boijmans van Beuningen. Broodnodig, want het complex zit tjokvol asbest, is verouderd en schreeuwt om verduurzaming. Voorlopig is Heijmans zoet met werk aan brandmitigerende installaties.
Een van de betrokken monteurs is Zaher Alahmad (43). In 2014 vluchtte hij uit de Syrische hoofdstad Damascus, waar oorlog woedde. Hij liet familie achter. Maar ook twee graven: het regeringsleger bracht zijn vader en broer om het leven. Uiteindelijk zouden ook zijn moeder, broer en zussen het regime van Assad ontvluchten. Ze leven in Duitsland en Zweden.
In Syrië volgde Zaher een studie voor Human Resource Management (HRM). Als personeelsmanager werkte hij drie jaar in een televisiefabriek. Techniek spreekt hem aan. Na zijn elektrotechnische opleiding in Ermelo en stage kwam hij – net als Cheikhou – in april 2021 in dienst bij Heijmans. Zaher: “De stijl van werken is echt anders dan in Syrië. Hier werk je met veiligheidsregels. Veel kleine bedrijven in Syrië regelen geen beschermingsmiddelen. Omdat ze kosten willen besparen.”
Inleven
Tot 2014 wist Zaher weinig van Nederland. Met glimlach: “Molens, kaas, Van Basten en Kluivert.” Nu associeert hij het land met zowel vrijheid als toegangsdetectie. “En hij doet het goed”, klinkt het in de keet. Het is de stem van Hendrie Oerlemans, hoofduitvoerder projecten S&O bij Heijmans Rotterdam: “Zaher kan zelfstandig werken en weet wat veiligheid is.”
Als elektromonteur kent Zaher ook het belang van netwerken. Niet alleen digitale, ook sociale. Wat dat betreft, is hij bij zijn buddy Hewar Marif (32) aan het goede adres. Hewar is coördinator Kwaliteit en Veiligheid bij Heijmans. Zijn wieg stond in Sulaimaniyah in de Koerdische regio in Noord-Irak. Toen in 1995 oorlog uitbrak, vluchtten zijn ouders de stad uit. Eerst kort naar Iran, toen naar Nederland. Hewar: “Ik was toen zes. Hier ben ik opgegroeid, dit is mijn land. Maar ik kan me gemakkelijk inleven in de situatie van Zaher. Ik vind het een mooi initiatief van Heijmans om nieuwkomers te helpen.”
Zaher en Hewar ontmoetten elkaar voor het eerst bij ESA Estec in Noordwijk, waar Heijmans kind aan huis is. Hewar: “Tot nu toe is het buddyschap voornamelijk praten. Zinvol, want Zaher gaat in taal vooruit. Verder maak ik hem wegwijs binnen de organisatie: de structuur, mailaccount, urenregistratie.”
Mooie stad
De ouders van Hewar? Die keerden in 2013 terug naar Sulaimaniyah. “Het was een moeilijke beslissing – ik ben hun enige kind. Maar hier waren ze niet gelukkig. Daar wel. Mijn moeder werkt weer bij de verkeerspolitie, net als vóór ons vertrek. M’n vader, die witgoedmonteur was, heeft nu een winkel. We videobellen wekelijks.” Eind september kunnen ze elkaar werkelijk omhelzen, op de bruiloft van Hewar en zijn verloofde.
In Nederland zijn we veilig. Echt, dat is het belangrijkste.
Zaher is blij dat de oorlog in Syrië haar einde lijkt te naderen. Maar al kan hij het woord verhuisdoos moeiteloos uitspreken, hij sluit een terugkeer uit. “Mijn hart blijft daar, bij de berg Qasioun, waar we vaak ’s avonds genoten van het uitzicht over Damascus. Maar de toekomst ligt hier, in Nederland.”
In 2015 ontmoette hij zijn vrouw. Inmiddels wonen ze met hun twee jonge kinderen in Rotterdam-Zuid. Geen zorgeloos stadsdeel, maar dat deert Zaher niet. “In Nederland zijn we veilig. Echt, dat is het belangrijkste.” Sowieso houdt hij van Rotterdam: “Mooie stad, 165 nationaliteiten, veel werk. En Feijenoord hè?”
